Врз основа на претходните набљудувања на космичката експанзија, научниците направија модел за природата на темната енергија, мистериозна сила што го тера универзумот да се шири побрзо. Моделот покажа дека темната енергија не е постојана сила на природата, туку еден вид квинтесенција – елемент кој може да се менува со текот на времето.
Експертите открија дека е можно да ослабне одбивачката сила на темната енергија, иако ширењето на универзумот се забрзува веќе милијарди години. Според нивниот модел, универзумот треба да престане да се шири брзо во следните 65 милиони години.
„Сето тоа може да се случи неверојатно брзо“
После тоа, во рок од 100 милиони, целосно ќе престане да се шири и ќе почне полека да се намалува, а за многу милијарди години ќе дојде со смрт (или повторно раѓање) на времето и просторот.
„Сето ова може да се случи неверојатно брзо. Во космички размери, 65 милиони години е многу краток период. Ако се вратиме толку години наназад, Земјата тогаш била од астероидот кој ги уби повеќето диносауруси“, рече физичарот Пол Стајнхард од Универзитетот Принстон во Њу Џерси.
„Ништо во оваа теорија не е контроверзно или неверојатно“, изјави за Live Science физичарот и астроном Гери Хиншоу од Универзитетот во Британска Колумбија. Меѓутоа, бидејќи моделот се заснова само на претходни набљудувања на проширувањето на вселената и бидејќи природата на темната енергија е голема мистерија, моментално е невозможно да се тестираат резултатите од истражувањето.
Енергија на празнината
Научниците уште од 90-тите знаат дека ширењето на универзумот се забрзува, односно дека просторот меѓу галаксиите сега се шири побрзо отколку пред милијарда години. Тие го нарекоа мистериозниот извор на ова забрзување темна енергија – невидлив ентитет кој делува против гравитацијата и кој ги турка најмасивните објекти во вселената еден од друг.
Иако темната енергија сочинува приближно 70 проценти од вкупната маса-енергија на универзумот, нејзините својства се сè уште мистериозни. Според популарната теорија воведена од Алберт Ајнштајн, темната енергија е космолошка константа – непроменлива форма на енергија вткаена во ткаенината на време-просторот. Ако е така, темната енергија никогаш не се менува и забрзаното ширење на универзумот треба да продолжи бесконечно.
Конкурентната теорија, од друга страна, сугерира дека темната енергија не мора да биде константна за нејзините својства да се совпаѓаат со претходните набљудувања на космичката експанзија. Наместо тоа, тоа може да биде квинтесенција, динамично поле кое се менува со текот на времето.
За разлика од космолошката константа, квинтесенцијата може да биде или одбивачка или привлекувачка, во зависност од односот на нејзината кинетичка и потенцијална енергија. Во последните 14 милијарди години, квинтесенцијата има одбивачки својства.
Смрт на темната енергија
Стајнхард и неговите колеги предвиделе во студијата дека својствата на квинтесенцијата би можеле да се променат во текот на следните неколку милијарди години. Тие создадоа модел на квинтесенција што ја покажува својата одбивачка и привлекувачка сила со текот на времето.
На нивно изненадување, моделот покажа дека темната енергија може да почне да слабее со текот на времето. На крајот, антигравитационото својство на темната енергија би можело целосно да исчезне и да се врати во нешто што наликува на обична материја.
Според нивното сценарио, брзото проширување на вселената веќе почна да се забавува. За околу 65 милиони години, тоа забрзување би можело целосно да престане. За 100 милиони години од сега, темната енергија би можела да добие атрактивни својства што ќе предизвикаат универзумот да почне да се намалува.
Крајот на вселената?
Стајнхард шпекулира дека на крајот би можеле да се случат две работи: или универзумот ќе се намали додека не се сруши сам во себе, убивајќи го простор-времето како што го знаеме, или ќе се намали до состојба слична на првобитните услови каде што може да се случи создавањето на нов Биг бенг.
„Во случај на второто сценарио, тоа би значело дека универзумот следи циклична шема на ширење и контракција и дека нашиот сегашен универзум можеби не е првиот или единствениот, туку само последниот во бесконечната серија универзуми“, рече Стајнхард.
„За жал, не постои добар начин да се провери дали квинтесенцијата е реална и дали брзото проширување на вселената почна да се забавува“, додаде тој.
Студијата Rapidly descending dark energy and the end of cosmic expansion е објавена во Proceedings of the National Academy of Sciences.
Извор: Index.hr
