Во Индискиот Океан постои „гравитациска дупка“, односно област каде што гравитациската сила на Земјата е послаба, нејзината маса е помала од нормалната, а нивото на морето е пониско за околу 100 метри.
Оваа аномалија долго време ги збунуваше геолозите, а сега експертите од Индискиот институт за наука во Бенгалуру најдоа многу добро објаснување за нејзиното потекло – облаци од магма кои доаѓаат од длабочините на планетата, кои се слични на оние што доведуваат до формирање на вулкани.
Со помош на суперкомпјутер, научниците спроведоа симулации за можното потекло на таа област, дури и пред 140 милиони години. Симулациите покажаа дека причината за „гравитациона дупка“ е древен океан кој повеќе не постои.
Океанот што исчезна
Навикнати сме да ја замислуваме Земјата како совршена сфера, но тоа е далеку од вистината.
„Земјата во основа е џумкаст компир“, вели геофизичарот Атриј Гош од Индискиот институт за наука.
„Значи, технички не е сфера, туку елипсоид бидејќи додека планетата ротира, средниот дел се испакнува нанадвор“, додаде таа.
Нашата планета не е хомогена во однос на густината и својствата, некои области се погусти од другите, што влијае на површината на Земјата и нејзината гравитација.
„Ако треба да истурите вода на површината на Земјата, нивото што го зафаќа водата се нарекува геоид и се контролира со разликата во густината на материјалот внатре во планетата“, рече Гош, пренесе CNN.
„Гравитационата дупка“ во Индискиот Океан, официјално наречена долниот дел на геоидот на Индискиот Океан, е најниската точка во геоидот и нејзината најголема гравитациска аномалија. Формира кружна вдлабнатина која започнува веднаш до јужниот врв на Индија и зафаќа околу 3 милиони квадратни километри. Аномалијата беше откриена од холандскиот геофизичар Феликс Андрис Венинг Мајнес во 1948 година и оттогаш се смета за мистерија.
За да најдат можно објаснување, Гош и нејзините колеги користеле компјутерски модели за да го вратат часовникот 140 милиони години наназад за да видат како изгледала планетата тогаш. „Континентите и океаните беа на многу различни места, а структурата на густината беше исто така многу различна“, вели Гош.
„Индија била на сосема друго место пред 140 милиони години“
Научниците спроведоа 19 симулации, пресоздавајќи го движењето на тектонските плочи и однесувањето на магмата. Во шест сценарија, геоидот се формирал ниско, слично на она во Индискиот Океан, а бил предизвикан од облак од магма околу основата на геоидот.
„Индија била на сосема друго место пред 140 милиони години, и имало океан помеѓу индиската плоча и Азија. Потоа Индија почна да се движи кон север, а океанот и јазот меѓу неа и Азија исчезнале. Како што океанската плоча се спуштала во обвивката, веројатно предизвикала формирање на облак од магма што го доближал материјалот со мала густина на Земјата.
Замерки на истражувањето
Геологот Алесандро Форте од Универзитетот во Флорида во САД, кој не учествуваше во ова истражување, истакна неколку недостатоци во спроведувањето на студијата.
„Оваа симулација воопшто не го репродуцираше моќниот динамичен облак на обвивката што еруптираше пред 65 милиони години под сегашната локација на островот Реунион. Ерупцијата на тековите на лава што покриваше половина од индискиот потконтинент во тоа време долго време се припишува на моќниот облак на мантија што не е присутен во оваа симулација“, рече тој.
„Дополнително, постои разлика помеѓу вистинскиот геоид и оној што е предвиден со симулацијата. Овие разлики се особено забележливи во Тихиот Океан, Африка и Евроазија. Авторите споменуваат дека постои умерена корелација, околу 80%, помеѓу предвидените и набљудуваните геоиди, но тие не даваат попрецизна мерка на дискот.
Истражувањето How the Indian Ocean Geoid Low Was Formed беше објавено во списанието Geophysical Research Letters.