Американската агенција DARPA (Defense Advanced Research Projects Agency) во соработка со компанијата Aurora Flight Sciences го започна производството на првиот примерок на авионот X-65 со цел да се демонстрира нов метод за контрола на летот кој не користи надворешни делови за движење.
X-65 е експериментален авион кој всушност се развива во програмата CRANE (Control of Revolutionary Aircraft with Novel Effectors), која е надгледувана од DARPA. Од неговиот пронајдок, авионот користел подвижни површини како кормила, крила и други делови. Целта на програмата CRANE е целосно да се отстранат овие подвижни делови и да се развие авион целосно контролиран од воздушни млазници под притисок, кои го менуваат начинот на кој околниот воздух тече околу авионот за време на летот.
Сепак, со цел да се намали ризикот на минимум, првиот експериментален авион X-65 ќе има и конвенционални контролни површини за движење и актуатори за активна контрола на проток (AFC), прскалки за воздух под притисок.
„Концептуалните површини на авионот X-65 ќе служат како замаци за да се разбере како AFC може да се користи наместо традиционалните клапи и кормила. Ќе имаме сензори кои ќе ги следат перформансите на AFC ефекторите во споредба со традиционалните контролни механизми, а овие податоци ќе помогнат подобро да разбереме како АФЦ може да направи револуција во воените и комерцијалните авиони во иднина“, рече Ричард Влезиен, менаџер на програмата CRANE.
Дијаметарот на крилата на авионот ќе биде 9 метри, а неговата маса ќе биде 3.200 килограми. Ќе одговара на големината на авионот Т-38 што американската вселенска агенција НАСА и американската војска го користат за обука. Ќе може да достигне брзина до 0,7 маха.
X-65 ќе има модуларен дизајн, што значи дека неговите крила и системи за активен проток може да се заменат во иднина, што ќе овозможи дополнително тестирање дури и по завршувањето на програмата CRANE.
DARPA вели дека X-65 треба да биде завршен и претставен на почетокот на 2025 година, а првиот лет ќе се одржи во текот на летото истата година.