Научниците од Институтот за наука „Карнеги“, во партнерство со опсерватории ширум светот, открија три нови месечини во надворешниот Сончев Систем – една орбитира околу Уран и две околу Нептун.
Овие месечини се особено мали, а најголемата од трите е со големина од само 25 километри. Овие месечини биле откриени (во некои случаи) во текот на неколку години и барале посебен метод на фотографирање со цел да се одделат од ѕвездената позадина.
Ние сакаме месечини, така што секој ден што нашиот Сончев Систем добива некои нови додатоци е добар. Се разбира, овие „нови“ месечини се нешто како купување на половен автомобил од 2005 година: дефинитивно нема мирис на нов автомобил, но еј – за нас е ново.
Трите нови месечини – едната орбитира околу Уран, а другите две околу Нептун – беа забележани од истражувачите од Институтот за наука „Карнеги“. Ова го зголеми бројот на месечини на надворешните планети на 28 и 16, соодветно. Откривањето на овие далечни тела е добра промена на темпото, бидејќи најголемите планети во Сончевиот Систем, Сатурн и Јупитер, доминираат во трката за број на месечини. Бидејќи Уран и Нептун се подалеку од нивните гасни џиновски братучеди, тие се потешки за фотографирање (и многу потешко да се посетат). Како резултат на тоа, малите објекти со големина на месечина можат да се скријат… барем привремено.
„Трите новооткриени месечини се најбледите досега пронајдени околу овие две ледени џиновски планети со помош на телескопи на земјата“, рече Скот Шепард од „Карнеги“ во изјавата за медиумите. „Потребна беше посебна обработка на слики за да се откријат такви бледи објекти“.
Новиот додаток на колекцијата на Уран, прв по 20 години, е месечината именувана како S/2023 U1. Ова нема да биде нејзино трајно име бидејќи, како и другите месечини кои орбитираат околу планетата, на крајот ќе добие име позајмено од делата на Вилијам Шекспир (дали да го предложиме Тибалт?). Месечината првично беше забележана од Шепард на 4 ноември 2023 година со помош на телескопите Magellan во опсерваторијата Лас Кампанас во Чиле. Месечината е особено мала – широка само 8 км, што ја прави најмала од месечините на Уран – и потребни ѝ се 680 дена за да направи круг околу планетата.
Другите две месечини, на Нептун, доаѓаат во две нијанси – светла и бледа. Светлата, моментално позната како S/2002 N5, е широка 25 км и потребни се ѝ 9 години за да орбитира околу Нептун. Бледата, запишана како S/2021 N1, е широка 15 км, орбитира на секои 27 години и беше малку потешко да се препознае. На многу големиот телескоп на Европската јужна опсерваторија и на 8-метарскиот телескоп на опсерваторијата Гемини им беа потребни ултра недопрени ноќи за да ја регистрираат орбитата на малиот сателит. И двете од овие месечини првично беа забележани во септември 2021 година и беа потврдени со последователни видувања во следните години со помош на телескопите Magellan. Двете најнови додатоци на Нептун ќе бидат именувани по некои од 50-те морски божици Нереиди во хеленската митологија.
Со цел да се видат подлабоки фотографии околу Уран и Нептун од кога било досега, астрономите користеле петминутна експозиција во текот на периоди од три до четири часа во текот на неколку ноќи. Поместувана од движењето на планетите, оваа техника дава повеќе детали од која било претходна изложеност во близина на ледените џинови.
„Бидејќи месечините се движат за само неколку минути во однос на позадинските ѕвезди и галаксии, поединечните долги експозиции не се идеални за снимање на длабоки слики од објекти што се движат“, рече Шепард. „Со слоевитоста на овие повеќекратни експозиции заедно, ѕвездите и галаксиите се појавуваат со траги зад нив, а објектите во движење слични на планетата домаќин ќе се гледаат како точкести извори, што ги изнесува месечините од зад гужвата во позадината на сликите“.
Орбитите на овие три месечини сугерираат дека, иако е ново откритие за нас луѓето, тие веројатно орбитираат околу овие ледени планети не долго по нивното формирање во раните денови на Сончевиот Систем. Разбирањето на овие орбитални карактеристики може да им помогне на астрономите да сфатат како овие далечни планети ги фатиле своите сателити.
Овие нови откритија веројатно ја комплетираат листата на месечини на Уран и Нептун до големини меѓу 8 и 13 километри. Но, списоците на Јупитер и Сатурн се прошируваат на уште помали сателити. Со други зборови, потрагата не е завршена.
