Глобалното затоплување забрза на „невидено“ ниво и крајниот рок за негово ограничување се приближува, предупредуваат педесет водечки научници во една студија. Според истражувањето објавено во списанието Earth System Science Data.
Во истиот период, просечната температура на површината била за 1,19 степени повисока во споредба со прединдустрискиот период од 1850 до 1900 година, што се зема како референца. Ова е големо поместување во однос на деценијата пред тоа, до 2022 година, кога растот беше 1,14 степени во однос на прединдустрискиот период. „Затоплувањето предизвикано од луѓето се зголемува со невидена брзина“ во забележаниот период, предупредува студијата.
Тоа е дел од серијата периодични проценки на климата, започнати за да се пополни празнината помеѓу извештаите на Меѓувладиниот панел на Обединетите нации за климатски промени (IPCC), кои се објавуваат во просек на секои шест години од 1988 година.
Истражувањето е објавено во време кога светските дипломати се состануваат во Бон на разговори за климата пред 29-тиот состанок на COP во Баку. Во значајниот Париски договор од 2015 година, земјите ветија дека ќе го ограничат глобалното затоплување на под два степени над прединдустриските нивоа, со поамбициозна цел од 1,5 степени.
Извештајот покажува дека човечката активност веќе ја зголемила температурата за 1,31 степен. Намалувањето на бројот на загадувачки честички во атмосферата, кои рефлектираат дел од сончевата енергија назад во вселената, исто така придонесува за затоплување, се вели во истражувањето.
„Главната причина е намалувањето на загаденоста на воздухот, прво во Европа и САД, а потоа и во Азија, особено во Кина“, вели Глен Петерс од Норвешкиот центар за истражување на климата ЦИЦЕРО.
Построгите регулативи за глобалниот превоз и помалата употреба на јаглен за производство на енергија доведоа до пад на емисиите на сулфур диоксид, што имаше ефект на ладење. Научниците предупредуваат дека глобалното затоплување е главно резултат на „емисиите на стакленички гасови на највисоките нивоа во историјата“.
Годишните емисии помеѓу 2013 и 2022 година изнесуваат 53 милијарди тони јаглерод диоксид и неговиот еквивалент во други гасови, а оваа бројка се искачи на 55 милијарди тони во 2022 година.
Ова значи дека светскиот „јаглероден буџет“, проценетата количина на стакленички гасови што може да се испуштаат пред планетата да се загрее над границата од 1,5, „брзо се намалува“, предупредува студијата. Во 2020 година, IPCC пресмета дека во тој „буџет“ останале 500 милијарди тони јаглерод диоксид. До почетокот на 2024 година веќе се намали на околу 200 милијарди.
Сепак, водечкиот автор на извештајот, Пирс Форстер, рече дека има „трошка оптимизам“ во барем еден заклучок – стапката на раст на емисиите во изминатата деценија забавува. Коавторот Пјер Фридлингштајн предупреди дека тоа не е доволно за да се избегнат климатските промени. „Не ни требаат стабилни емисии. Ни треба тие да достигнат нула“, нагласи тој.
