Нешто на темното дно на Тихиот Океан создава големи количества кислород, што е тешко да се замисли ако се земе предвид дека сончевата светлина не допира таму.
Имено, досега се сметаше дека само живите суштества како растенијата и алгите се способни да произведуваат кислород преку фотосинтеза – за што е потребна сончева светлина.
Научниците го открија овој феномен во област полна со чудни древни метални формации со големина на слива наречени полиметални јазли. Затоа, тие претпоставуваат дека овој „темен кислород“ не го произведуваат живи организми, туку металните грутки кои, интересно, генерираат речиси исто количество електрична енергија како АА батериите.
Имено, овие нодули се богати со метали како кобалт, никел, бакар и манган, кои се користат во батерии, паметни телефони, турбини на ветер и соларни панели. Кога експертите ги измериле напоните на површината на грутките, откриле напонски разлики до 0,95 волти.
„Ова откритие е фасцинантно, но и фрустрирачко бидејќи покренува многу прашања и малку одговори“, вели биохемичарот Доналд Канфилд од Универзитетот во Јужна Данска.
Во текот на истражувањето забележано нешто необично
„Се чини дека има уште еден извор на кислород на Земјата, покрај фотосинтезата“, вели екологистот Ендрју Свитман од Шкотското здружение за поморски науки. Иако механизмот зад ова производство на кислород сè уште е мистерија, ова откритие би можело да го промени нашето разбирање за потеклото на животот на Земјата и другите планети, пишува Nature.
Свитмен и неговите колеги првпат забележале нешто необично за време на теренското истражување во 2013 година, кога додека ги проучувале екосистемите на морското дно во зоната Кларион-Клипертон, област помеѓу Хаваите и Мексико, спуштиле мал брод за да дознаат како рударството влијае на екосистемот на океанското дно.
Без фотосинтетичките организми кои ослободуваат кислород во водата, концентрацијата на кислород во коморите требаше да се намали. Но, овој пат се случи токму спротивното – нивото на кислород се зголеми. Научниците прво мислеа дека нивните сензори не работат добро, но истото се случи за време на следните експедиции во 2021 и 2022 година.
„Одеднаш сфатив дека осум години го игнорирам овој потенцијално неверојатен нов процес, кој се случува на 4.000 метри под површината, на дното на океанот“, рече Свитмен.
Живот на други планети
Експертите откриле дека овие формации можат да дејствуваат како катализатори кои ја раздвојуваат молекулата на водата и создаваат молекуларен кислород. За да ја тестираат хипотезата, тие повторно создале услови на морското дно во лабораторијата на бродот. Ги следеле собраните примероци од грутки и виделе дека концентрацијата на кислород се зголемила.
Биогеохемичарката Ева Стуекен од Универзитетот Св. Ендрјус од Велика Британија верува дека овие наоди би можеле да бидат корисни во потрагата по знаци на живот на егзопланети (планети надвор од Сончевиот систем): „Сега можеби ќе бидеме малку повнимателни ако забележиме гас О2 на други планети“.
Свитмен, од друга страна, има пооптимистички став, барем што се однесува до нашиот Сончев Систем: „Ако овој процес се случува на нашата планета, може да се случува и на други океански светови како што е месечината на Сатурн Енцелад или Јупитер. Европа, со што се создаваат услови за потеклото на животот“.
Истражувањето Evidence of dark oxygen production at the abyssal seafloor беше објавено во списанието Nature Geoscience.