Најсилната снимена експлозија на гама-зраци во универзумот – GRB 221009A – ја погоди Земјата во октомври 2022 година и ја потресе горната атмосфера.
Овој неверојатен настан веднаш го привлече вниманието на истражувачите ширум светот, но вистинската природа на експлозијата остана мистерија. Според новите сознанија, причина за овој феномен бил судирот на материјата и антиматеријата, кои биле уништени со неверојатна брзина од 99,9% од брзината на светлината, пренесува Live Science.
Вселенската експлозија за која станува збор е позната како експлозија на гама-зраци (GRB), огромна експлозија на гама-зраци што се случува кога масивна ѕвезда ќе пропадне во црна дупка. Според соопштението на американската агенција НАСА, додека новата црна дупка ја проголтува материјата околу себе, дел од таа материја се исфрла во спротивна насока од растечката црна дупка, формирајќи моќни млазови енергија кои пробиваат низ ѕвездата што умира.
Гама зрачењето е форма на електромагнетно зрачење кое носи најголема количина на енергија во универзумот. Овие блесоци се толку моќни што ослободуваат повеќе енергија за неколку секунди отколку што произведува нашето Сонце во целиот свој животен век. Кога овие млазови од гама зраци ќе ја погодат Земјата, сателитите и вселенските летала можат да ги детектираат.
Овој пат, најсветлиот излив на гама-зраци, наречен BOAT (Најсветлиот на сите времиња), официјално именуван GRB 221009A, беше откриен на 9 октомври 2022 година.
Блесокот на GRB 221009A беше толку интензивен што ги преплави сите детектори на вселенските летала што орбитираат околу Земјата, вклучувајќи го и телескопот гама-зраци Ферми. Детекторите едноставно „блеснаа“ и престанаа да работат за време на најинтензивниот дел од експлозијата. Меѓутоа, по околу пет минути, блицот стивна, а детекторите повторно почнаа да работат.
Во тој момент, тие открија необичен врв на енергија од околу 12 милиони електрон волти, кој траел околу 40 секунди. За споредба, видливата светлина има енергија од околу 2 до 3 електрон волти. Овој необичен сигнал предизвика голема врева меѓу научниците. Детекторите на вселенските летала се дизајнирани да ги издржат интензивните услови на вселената, но овој настан беше толку моќен што привремено ги засени сите инструменти на Земјата.
Водечкиот истражувач Марија Едвиже Равасио, астрофизичар од Универзитетот Радбауд во Холандија и опсерваторијата Брера, рече дека научниците ги проучуваат гама зраците веќе 50 години, но ова е прв пат да детектираат таков сигнал со висок степен на сигурност. Ова откритие претставува огромен чекор напред во нашето разбирање на универзумот и феномените што го обликуваат.