Тим научници предводен од Роберт Олшевски од Технолошкиот универзитет во Варшава спроведе неколку истражувања за тоа колкаво зголемување на нивото на CO₂ на Марс би овозможило зголемување на температурата доволно за раст на растенија, откривајќи дека регионот Hellas Basin би можел да биде првото подрачје погодно за вегетација на Црвената планета.
Колкав ефект на стаклена градина е потребен за да се загрее Марс доволно за да може дрвјата да растат на Црвената планета? Новите истражувања даваат увид во тоа колкаво би требало да биде зголемувањето на нивото на јаглерод диоксид (CO₂) на Марс за да се подигне температурата и да го поддржи растот на растенијата.
Овој футуристички сценарио за одгледување растенија го раководи Роберт Олшевски, професор на Технолошкиот универзитет во Варшава, Полска. Тој и неговите соработници го проучувале енергетскиот биланс на површината на Марс, вклучувајќи ја размената на топлина меѓу кондензацијата и испарувањето на јаглерод диоксидот, размената на топлина со подземјето и транспортот на топлина со атмосферската циркулација.
„Изненадувачки, условите кои овозможуваат раст на растенија не се појавуваат најпрво во тропскиот појас (±25°), туку во регионот Hellas Basin. Понатамошното зголемување на ефектот на стаклена градина го проширува подрачјето погодно за раст на растенија на јужната хемисфера,“ објаснува новиот истражувачки труд.
Фокусот на истражувањето е температурата на Марс
Делумно користејќи ги податоците за температурата и притисокот собрани од сондата Viking Mars во 1970-тите, Олшевски и неговиот тим симулирале различни процеси на Марс, и во сегашноста и во минатите/идни епохи.
„Тука користиме основен модел за да го истражиме ефектот на стаклена градина предизвикан од зголемениот CO₂, плус вештачко загревање од ефектот на стаклена градина,“ забележува Олшевски во трудот претставен на собирот „Астробиологија и иднината на животот,“ неодамна одржан во Лунарниот и планетарен институт во Хјустон, Тексас.
Олшевски и неговите колеги ги процениле потребниот притисок на Марс, висок процент на прифатлив CO₂, потребниот O₂, достапната количина на вода и распонот на температури потребни за раст на дрвјата. „Атмосферските услови кои моментално постојат на Марс го прават постоењето на живот невозможно,“ истакнува Олшевски. „Барањата за раст на растенија на Марс се разгледуваат во контекст на тераформирање и за стакленици со низок притисок.“
Истражувањето се фокусира на температурата, „зашто таа е фундаментална еколошка променлива која се менува при тераформирањето и го контролира циклусот на CO₂ и формирањето на течна вода,“ додава Олшевски. Нивоата на кислород во густа, потопла атмосфера остануваат важен посебен проблем.
„Фокусирајќи се на температурата, таа треба да биде неколку десетици степени повисока, додека дневните флуктуации треба да бидат многу пониски. За раст на дрвја, вегетациската сезона мора да трае најмалку 110 солови (марсовски денови),“ покажува истражувањето, земајќи ја предвид минималната, просечната и максималната температура која би можела да се постигне на Црвената планета.
Олшевски и колегите истакнуваат дека на Земјата највисоките линии на дрвја по надморска височина главно се наоѓаат во тропските области – но се модифицирани од локацијата на термалниот екватор. „Затоа може да се очекува дека екваторијалните региони на Марс би биле локацијата на првото дрво.“
Но, поради релативно големата орбитална ексцентричност на Марс, јужната хемисфера, која има лето блиску до перихелот, има релативно топли лета, забележуваат истражувачите. Покрај тоа, орбиталниот период на Марс е 1,9 Земјини години.
„Затоа, долгите, топли лета на јужната хемисфера ја обезбедуваат првата вегетациска сезона погодна за дрвја,“ изјавува Олшевски. „Конкретно, откриваме дека ниската надморска височина на регионот Hellas Basin овозможува создавање на првите услови поволни за раст на дрвја,“ заклучуваат истражувачите, пренесува Space.