Откривањето на утврден град стар 4.000 години, скриен во оаза во денешна Саудиска Арабија, открива како животот во 2.000 п.н.е. полека се менувал од номадски во урбан, велат археолозите.
Остатоците од градот, наречен Ал Натах, долго време беа скриени во заградената оаза на Кајбар, зелена и плодна дамка опкружена со пустина на северозападниот дел на Арапскиот Полуостров.
Потоа на локалитетот бил откриен древен ѕид долг 14,5 километри, според истражувањето предводено од францускиот археолог Гијом Шарло, објавено претходно оваа година.
За новата студија објавена во списанието PLOS One, француско-саудискиот тим на истражувачи обезбеди „доказ дека овие бедеми се организирани околу живеалиштата“, рече Шарло за AFP.
Големиот град, дом на до 500 жители, бил изграден околу 2400 п.н.е. за време на раното бронзено доба, велат истражувачите. Беше напуштен околу илјада години подоцна, а никој не знае зошто.
Кога беше изградена Ал Натах, градовите цветаа во регионот на Левант долж Средоземното Море од денешна Сирија до Јордан.
Се сметало дека северозападна Арабија во тоа време била пуста пустина, низ која поминувале пастирски номади и преполна со гробници. Така беше до пред 15 години, кога археолозите открија бедеми кои датираат од бронзеното доба во оазата Тајма, северно од Хајбар.
„Ова прво големо откритие ги поттикна научниците поблиску да ги разгледаат овие оази“, рече Шарло.
Црните вулкански карпи наречени базалт толку добро ги сокриле ѕидовите на Ал Натах што го заштитиле местото од нелегални ископувања, објаснува археологот. Но, гледањето на локацијата одозгора откри потенцијални патеки и темели на куќи, што укажува на тоа каде археолозите требало да ископаат.
„Најдоа темели доволно силни за лесно да поддржат барем еднокатни или двокатни згради“, рече Шарло, нагласувајќи дека треба да се направи многу работа за да се разбере локацијата.
Нивните прелиминарни наоди даваат слика на град од 2,6 хектари со околу 50 куќи сместени на рид, опремени со сопствен ѕид. Гробниците во тамошната некропола содржеле метално оружје како секири и ками, како и камења како агат, што укажува на релативно напредно општество во толку далечно минато. Парчињата керамика сугерираат релативно егалитарно општество.
Големината на бедемот, кој може да достигне околу пет метри височина, сугерира дека Ал Натах бил седиште на некаква моќна локална власт.
Наодите откриваат процес на „бавен урбанизам“ за време на транзицијата помеѓу номадскиот и понаселениот селски живот, се вели во студијата.
На пример, утврдените оази можеби биле во контакт една со друга во област сè уште во голема мера населена со пастирски номадски групи. Ваквите размени можеби дури ги поставија темелите за „Патот на темјанот“ кој тргуваше со зачини, темјан и смирна од јужна Арабија до Медитеранот.
Ал Натах сè уште била мал во споредба со градовите во Месопотамија или Египет во овој период.
„Но, во тие огромни пустински пространства, се чини дека постои друг пат кон урбанизација од таквите градови-држави, поскромна, многу побавна и сосема специфична за северозападна Арабија“, рече Шарло.