NASA успешно детектираше GPS сигнал на Месечината – револуционерен чекор кон навигација и автоматизација на лунарните мисии
За првпат, NASA детектираше GPS сигнал од глобалниот навигациски сателитски систем (GNSS) на оддалеченост од речиси 400.000 километри од Земјата – на Месечината. Овој историски момент е дел од експериментот Lunar GNSS Receiver Experiment (LuGRE), кој НАСА го спроведува во соработка со Италијанската вселенска агенција.
GPS на Месечината: клуч за идните мисии
Мисијата Артемис, која НАСА ја гледа како основа за идно постојано човечко присуство на Месечината, се соочува со бројни предизвици. Освен проблемите како што се зрачењето и обезбедувањето на основни ресурси (воздух, вода и храна), еден од клучните недостатоци е и отсуството на навигациски систем како GPS.
На Земјата, GNSS не е само алатка за прецизна навигација – тој претставува ‘рбет на глобалната економија и автоматизација, што ќе биде од клучно значење за работата на роботите на Месечината. Токму затоа НАСА, во соработка со Италијанската вселенска агенција, успеа да го премости овој технолошки јаз со детектирањето на GPS сигнал на Месечината преку експериментот LuGRE.
Кевин Когинс од NASA изјави: „На Земјата го користиме GNSS за навигација во сè – од паметни телефони до авиони. Сега, благодарение на експериментот LuGRE, покажавме дека можеме успешно да примаме и следиме GNSS сигнали на Месечината. Ова е исклучително возбудлив напредок за лунарната навигација.“
LuGRE поставува нови граници во вселенската навигација
Вселенското летало Blue Ghost, развиено од компанијата Firefly Aerospace, слета на површината на Месечината на 2 март 2025 година и го достави LuGRE приемникот. Веќе наредниот ден, на 3 март, во 2 часот наутро по источноамериканско време, НАСА успешно детектираше сигнали од два GNSS сателита (GPS и Galileo) на Месечината.
Ова не само што го надмина претходниот рекорд за досегот на GPS сигнал, кој го држеше Magnetospheric Multiscale Mission (MMS) лансирана во 2015 година, туку и LuGRE продолжи да прима GNSS сигнали додека беше во орбитата околу Месечината, зголемувајќи го максималниот досег на сигналот на неверојатни 390.000 километри од Земјата.
Вообичаено, НАСА користи оператори и земни станици за следење на вселенските летала, но потврдата дека GNSS функционира и во лунарна орбита претставува голем чекор кон автоматизацијата на навигацијата околу Месечината и идната NASA-ина вселенска станица Gateway во цислунарниот простор.
Иднината на GNSS навигацијата на Месечината
За LuGRE, мисијата штотуку започнува. Првиот италијански вселенски уред што некогаш слетал на Месечината ќе продолжи да работи уште најмалку две недели, обезбедувајќи драгоцени податоци за капацитетите на GNSS системот на лунарното тло.
Ова откритие отвора врата за попрецизна навигација, поголема автономија на вселенските мисии и олеснување на планирањето на идни лунарни населби. GNSS би можел да стане клучен елемент во долгорочното истражување и колонизација на Месечината, поставувајќи темели за следниот голем чекор на човештвото во вселената, пишува Popular Mechanics.
