Дали NASA навистина планира да го откаже програмата Artemis?
Иако “SpaceX” веќе е најголемиот приватен партнер на NASA, Елон Маск не се откажува од својата цел да ја преземе контролата врз американската вселенска агенција. Според извештајот на Wall Street Journal, ексцентричниот бизнисмен вложува големи напори да ја натера NASA да ги прескокне планираните мисии на Месечината и наместо тоа да се фокусира на Марс, што ја потврдува неговата долгорочна амбиција за основање човечка колонија на Црвената планета.
Неговото влијание врз NASA би можело наскоро да се зголеми уште повеќе, бидејќи милијардерот и вселенскиот турист Џаред Ајзакман, кој финансираше и предводеше неколку приватни вселенски мисии на SpaceX, се очекува да биде именуван за нов администратор на NASA во наредните месеци. Маск веќе стапил во контакт со Ајзакман за да ја повтори својата желба за заедничка работа на испраќање луѓе на Марс.
NASA веќе значително е погодена од напорите на Маск да го намали буџетот на федералната влада преку својот таканаречен „Оддел за ефикасност на владата“ (DOGE). На почетокот на годината, агенцијата се соочи со масовни отпуштања, а погодените работници добиле кратки рокови и биле лишени од бенефиции.
Според извори, Белата куќа сè уште ја разгледува можноста за укинување на програмата Space Launch System (SLS) – огромната ракета која требаше да испрати астронаути на Месечината до крајот на деценијата.
Таквиот потег би претставувал драстична промена во насоката на NASA, особено ако се земе предвид дека подготовките за мисиите веќе се во напредна фаза. Само минатата недела, централниот степен на ракетата SLS за мисијата Artemis II, во која астронаути ќе ја обиколат Месечината, беше споен со помошните ракети, што беше клучен чекор кон лансирањето планирано за следната година.
Пренасочувањето на средствата од Месечината кон Марс би можело да предизвика голем интерес во јавноста, особено поради очигледниот судир на интереси, бидејќи SpaceX веќе работи на развој на огромната ракета Starship, наменета за меѓупланетарни мисии.
DOGE на Маск се обидува и да ја ослаби Федералната администрација за авијација (FAA), која е одговорна за регулирање на безбедноста при лансирањето на Starship.
Според Wall Street Journal, клучни луѓе од SpaceX веќе стекнуваат моќ во NASA. Долгогодишниот SpaceX раководител Мајкл Алтенхофен, кој има блиски врски со Ајзакман, уште во јануари беше поставен за висок советник во NASA. Но, дали NASA навистина е подготвена да се откаже од децениските планови?
Портпаролката на NASA не ја отфрли таа можност, изјавувајќи дека агенцијата и понатаму останува посветена на „враќањето на Американците на површината на Месечината“.
Сепак, имајќи ја предвид отворената критика на Маск за програмата Artemis, иднината на американските мисии на Месечината станува неизвесна.
„Не, одиме директно на Марс“, твитна Маск во јануари. „Месечината е само одвлекување на вниманието.“
Во друг твит, една недела претходно, тој го нарече лунарниот програм на NASA „екстремно неефикасен“, бидејќи е дизајниран за да максимизира број на работни места, а не резултати.
Маск дури повика на порано укинување на Меѓународната вселенска станица (ISS), што предизвика негодување кај поранешни астронаути.
За време на својот инаугуративен говор, поранешниот претседател Доналд Трамп изјави дека неговата администрација ќе испрати американски астронаути да постават знаме на Марс, што укажува дека неговата визија е во согласност со идеите на Маск.
Сепак, промена на насоката на NASA во оваа фаза би била исклучително скапа и би претставувала голем чекор наназад. Покрај тоа, укинувањето на програмата Artemis би предизвикало револт кај моќните поддржувачи на NASA во двата политички табора во Конгресот.
„Starship? Сакам да успее“, изјави конгресменот Брајан Бабин (R-TX) во февруари. „Но, ако сакаме да ги победиме Кинезите … тоа ќе мора да го направи SLS.
