Намалувањето на штетите не е компромис туку практична стратегија за заштита на јавното здравје и намалување на долгорочните последици од пушењето. Во последните децении, овој концепт стана еден од најважните пристапи кон јавното здравје. Од програмите за вакцинација, мерките за безбедност на патиштата, до политиките за алкохол и пушење, логиката останува иста: ако не можеме целосно да елиминираме некое однесување, тогаш да ги намалиме ризиците што ги носи.
Предизвикот во Македонија
Во нашата земја, пушењето останува широко распространета навика која може да предизвика бројни хронични здравствени проблеми. Постојат и други предизвици, како што е лесниот пристап до тутунски производи за младите луѓе, пушење во затворен простор, како и нелегалната трговија која предизвикува штети врз јавните финансии и го загрозува здравјето на потрошувачите поради недостиг на контрола врз квалитетот на производите. Затоа, од суштинско значење е политиките за јавно здравје да се прилагодат на најновите сознанија во науката и технологијата.
Зошто е важно намалувањето на штетата?
Експертите истакнуваат дека најголем дел од штетните супстанции во тутунот не се поврзани со никотинот, туку со процесот на согорување кој произведува многу штетни материи, меѓу кои и јаглерод моноксид и катран. Класичните јавни политики, одданочувањето, забраните и кампањите за подигање на свеста, даваат некакви резултати, но не се доволни за значително намалување на бројот на пушачи.
Меѓународни примери
Многу земји во светот интегрираат нови пристапи преку одобрување на алтернативни технологии без согорување, гледајќи ги како дел од поширока стратегија за намалување на штетите. Во овој контекст мора да се спомене примерот на Шведска, која според податоците од организацијата Smoke Free Sweden е прогласена за прва земја „без чад“, постигнувајќи ја целта 16 години пред рокот поставен од Европската Унија. Тука се и Италија, Обединетото Кралство и Јапонија, кои вклучија алтернативни производи со намален ризик.
Улогата на технологијата
Иновациите што го елиминираат согорувањето, како што се технологиите за загревање на тутунот, нудат алтернатива за оние кои сè уште не се подготвени целосно да се откажат од пушењето. Со значително намалување на штетните материи, овие производи претставуваат важен чекор кон поквалитетен живот.
Што може да направат земјите?
– Интегрирани политики – Вклучување на намалувањето на штетите во националните стратегии за јавно здравје како прагматичен пристап.
– Отворен дијалог – Соработка меѓу институциите, здравствените организации, бизнис-секторот и граѓанското општество за стратегиите и алтернативите за намалување на штетите.
– Едукација на потрошувачите – Информирање на граѓаните за разликите меѓу традиционалните производи и технологиите без согорување, како и обука на здравствени професионалци, лекари и фармацевти.
Намалувањето на штетите не е компромис, туку интелигентна стратегија. Со комбинирање на јавните политики со технолошките иновации, земјите можат да преземат смели чекори за намалување на здравствените последици од пушењето и подобрување на квалитетот на животот на своите граѓани.
