Астрономи од Карнегиевата лабораторија за Земјата и планетите во Вашингтон, користејќи го вселенскиот телескоп Џејмс Веб, откриле необичен егзопланет, официјално наречен PSR J2322-2650b.
Овој објект со маса слична на Јупитер се чини дека има егзотична атмосфера во која доминираат хелиум и јаглерод, каква што досега не сме виделе. Облаци од саѓи веројатно лебдат низ атмосферата, а длабоко во внатрешноста на планетата овие јаглеродни облаци можат да се кондензираат и да формираат дијаманти. Како настанала планетата, засега останува мистерија.
„Ова беше апсолутно изненадување“, изјави коавторот на студијата Питер Гао од Карнегиевата лабораторија за Земјата и планетите во Вашингтон. „Се сеќавам дека откако ги собравме податоците, нашата заедничка реакција беше: ‘Што по ѓаволите е ова?’ Ова е драстично поинакво од она што го очекувавме.“
Познато е дека овој објект со планетарна маса орбитира околу пулсар – брзо ротирачка неутронска ѕвезда. Пулсарот емитува зраци од електромагнетно зрачење во редовни интервали, обично во опсег од милисекунди до секунди. Овие пулсирачки зраци може да се забележат само кога се насочени директно кон Земјата, слично на зраците од светилник.
Се очекува милисекунден пулсар да емитува претежно гама-зраци и други високоенергетски честички, кои се невидливи за инфрацрвениот вид на телескопот James Webb.
„Планетата орбитира околу ѕвезда која е целосно бизарна – со маса како Сонцето, но со големина на еден град“, изјави Мајкл Жанг од Универзитетот во Чикаго, главен истражувач на студијата. „Ова е нов тип планетарна атмосфера каква што никој досега не видел. Наместо да пронајдеме нормални молекули што очекуваме да ги видиме кај егзопланетите – како вода, метан и јаглерод диоксид – ние забележавме молекуларен јаглерод, поточно C3 и C2.“
Молекуларниот јаглерод е исклучително необичен бидејќи при тие температури, доколку во атмосферата постојат други видови атоми, јаглеродот би се врзал со нив. Температурите на планетата се движат од 1.200 степени Фаренхајт на најстудените точки на ноќната страна, до 3.700 степени Фаренхајт на најжешките точки на дневната страна. Молекуларниот јаглерод доминира само ако речиси и да нема кислород или азот. Од приближно 150 планети што астрономите ги проучувале во и надвор од Сончевиот систем, ниту една друга нема детектибилен молекуларен јаглерод.
PSR J2322-2650b е исклучително блиску до својата ѕвезда – оддалечен само 1,6 милиони километри. За споредба, растојанието меѓу Земјата и Сонцето изнесува околу 160 милиони километри. Поради својата екстремно тесна орбита, целата „година“ на егзопланетата, односно времето потребно да ја обиколи својата ѕвезда, трае само 7,8 часа. Гравитациските сили на многу потешкиот пулсар ја влечат планетата со маса на Јупитер во бизарна форма слична на лимон.
Заедно, ѕвездата и егзопланетата може да се сметаат за систем од типот „црна вдовица“, иако не се типичен пример. Системите „црна вдовица“ се редок тип двоен систем во кој брзо ротирачки пулсар е спарен со мал придружник со ниска маса. Во минатото, материјал од придружникот течел кон пулсарот, предизвикувајќи пулсарот со текот на времето да се врти сè побрзо, што создава моќен ѕвезден ветер. Тој ветер и зрачењето потоа го бомбардираат и испаруваат помалиот и помалку масивен придружник. Како пајакот по кој го добил името, пулсарот полека го проголтува својот несреќен партнер.
Но во овој случај, придружникот официјално се смета за егзопланета, а не за ѕвезда. Меѓународната астрономска унија дефинира егзопланета како небесно тело со маса под 13 Јупитерови маси што орбитира околу ѕвезда, кафеав џуџе или ѕвезден остаток, како што е пулсар.
Од околу 6.000 познати егзопланети, оваа е единствената што наликува на гасен џин (со маса, радиус и температура слични на жежок Јупитер) кој орбитира околу пулсар. Познато е дека само мал број пулсари имаат планети.
