Огромна количина вода од топење на мразот што се насобрала под ледената покривка на Гренланд во 2014 година предизвикала поплава од таков обем што пробила десетици метри цврст мраз, пробивајќи ја површината и исфрлајќи вода на отворено, пишува Science Alert.
Ова е прв пат научниците да документираат таков феномен во Гренланд, што дава нови сознанија за тоа како островот ќе се менува додека неговата ледена покривка продолжува да се топи во морето. Во исто време, откритието покажува колку моќна и деструктивна може да биде водата од топење скриена под мразот.
Сосема нов феномен
„Постоењето на подглацијални езера под ледената покривка на Гренланд е сè уште релативно неодамнешно откритие и – како што покажува нашата студија – сè уште има многу што не знаеме за тоа како тие се развиваат и како можат да влијаат на системот на ледена покривка“, објаснува глациологот Џејд Боулинг од Универзитетот Ланкастер во Обединетото Кралство.
„Важно е што нашата работа ја истакнува потребата подобро да се разбере колку често тие се сушат и, критично, какви се последиците за околната ледена покривка.“
Ледената покривка на Гренланд е огромна маса од мраз што покрива голем дел од островот, со максимална дебелина од над три километри. Овие замрзнати пространства содржат огромна количина вода; ако се стопат целосно, глобалното ниво на морето би се покачило за околу 7,4 метри.
Што лежи под мразот?
Дури неодамна научниците беа во можност да ѕирнат под мразот користејќи авиони опремени со радар за да ги снимат неговите длабочини. Овие набљудувања открија сложена и динамична средина. Не само што има течни езера под ледената покривка, туку тие исто така се повлекуваат и се полнат со стопена вода, понекогаш предизвикувајќи мразот да се испакнува нагоре во феномен познат како „водени меурчиња“.
Но, поплава толку моќна што може да го скрши мразот е нешто сосема ново. Боулинг и нејзините колеги открија докази за овој неверојатен настан проучувајќи ги сателитските податоци од 2014 година. Во период од десет дена, тие забележаа дека област од два квадратни километри одеднаш се намалила во висина за неверојатни 85 метри – висината на средно голем облакодер.
Пред ова уривање, областа се искачила за 10 до 15 метри додека водата ја туркала нагоре. Се урна кога водата – околу 90 милиони кубни метри – одеднаш се исцеди.
Последиците од ненадејната поплава
Околу еден километар низводно од базенот, истражувачите открија повеќе необичности. Таму, голема површина од мраз беше сериозно напукната, со големи блокови мраз високи до 25 метри нанесени на површината. Уште подалеку, површина од шест квадратни километри од ледената покривка беше целосно исчистена.
„Кога првпат го видовме ова, бидејќи беше толку неочекувано, помисливме дека има проблем со нашите податоци“, објаснува Боулинг. „Сепак, како што навлегувавме подлабоко во нашата анализа, стана јасно дека она што го набљудувавме е резултат на масивна поплава од вода што излегува од под мразот.“
Истражувачите велат дека зоната на расцеп низводно од базенот е точката во која водата избувнала од под мразот, излевајќи се и пребарувајќи огромна површина додека течела низ површината. Додека претходните набљудувања покажаа дека водата од топење на мразот може да се движи под мразот, ова е прв пат да се видат докази за нејзино пробивање на површината.
„Она што го откривме во оваа студија нè изненади на многу начини. Нè научи нови и неочекувани работи за тоа како ледените покривки можат да реагираат на екстремни влијанија од површинска стопена вода и ја истакна потребата за подобро разбирање на сложените хидролошки системи на ледените покривки, и сега и во иднина“, вели глациологот Амбер Лисон од Универзитетот во Ланкастер.
